ABD Başkanı, 2 Nisan'da onlarca ülkeyi hedef alan sert ve "karşılıklılık esasına dayalı" olarak adlandırılan yeni gümrük vergilerini açıkladı.
Bu vergilerden birçoğu şu an için askıya alındı. O zamandan bu yana Trump, Birleşik Krallık, Vietnam, Japonya ve Avrupa Birliği dahil olmak üzere bazı partnerlerle bazı tarife oranlarını düşüren anlaşmalar da duyurdu.
Ancak otomobiller ve çelik gibi bazı özel ürünler, Washington tarafından sektör bazlı yüksek tarifelerle hedef alındı ve ABD'nin ortalama gümrük vergisi oranı neredeyse bir yüzyılın en yüksek seviyesine ulaştı.
Vergiler sonuç olarak, yurt dışından mal getiren Amerikan şirketleri tarafından ödeniyor. Bütün bunların etkisi BBC'nin haberine göre hem ABD hem de küresel ekonomi üzerinde farklı şekillerde hissediliyor.
ABD İÇİN DAHA ÇOK GÜMRÜK GELİRİ
Yale Üniversitesi'ndeki Bütçe Laboratuvarı'nın tahminine göre, 28 Temmuz 2025 itibarıyla ABD'nin ithalata uyguladığı ortalama fiili tarife oranı yüzde 18.2'ye ulaştı. Bu, 1934’ten bu yana görülen en yüksek oran.
Bu oran, Donald Trump'ın göreve dönmesinden önce, 2024'te yalnızca yüzde 2.4'tü.
Bu büyük artış, ABD hükümetinin gümrük gelirlerinde de keskin bir artış anlamına geliyor.
HAZİRAN'DA 28 MİLYAR DOLAR
Resmi ABD verilerine göre, Haziran 2025'te gümrük vergilerinden elde edilen gelir 28 milyar dolara ulaştı. Bu, 2024'teki aylık gelirlerin üç katı.
2035'E KADAR 2.5 TRİLYON DOLAR
ABD Kongre Bütçe Ofisi (CBO), Haziran ayında yaptığı bir açıklamada, 6 Ocak ile 13 Mayıs 2025 tarihleri arasında uygulamaya konan yeni tarifelere bağlı olarak, bu ek gümrük gelirlerinin 2035 yılına kadar olan 10 yıllık sürede ABD hükümetinin toplam borçlanmasını 2.5 trilyon dolar azaltacağını öngördü.
Ancak CBO, tarifelerin ABD ekonomisinin büyüklüğünü, tarifesiz senaryoya kıyasla küçülteceğini de belirtti.
Ayrıca, bu vergilerden sağlanan ek gelirlerin, Trump yönetiminin önümüzdeki on yıldaki vergi indirimleri nedeniyle kaybedeceği gelirleri telafi edemeyeceği öngörülüyor.
ABD DIŞ TİCARET AÇIĞINDA BÜYÜME
Donald Trump, ülkelerle arasındaki dış ticaret açıklarını, diğer ülkelerin ABD'den daha fazla mal satması ve daha az mal alması nedeniyle Amerikan çıkarlarının zarar gördüğüne dair bir kanıt olarak görüyor.
Vergilerin gerekçelerinden biri, ithalatı azaltarak ve diğer ülkeleri Amerikan mallarına olan engelleri düşürmeye zorlayarak bu dengesizliği düzeltmek.
ABD'DE STOKLAR ARTTI
Ancak şimdiye kadar Trump'ın ticaret savaşının öne çıkan etkilerinden biri, ABD'nin mal ithalatını artırmak oldu.
Bunun nedeni, ABD'li firmaların tarifeler uygulanmadan önce stok yaparak vergi ödemekten kaçınmak istemesiydi.
Bu arada ABD ihracatı yalnızca sınırlı bir artış gösterdi.
Sonuç olarak, ABD'nin mal ticaret açığı azalmadı, aksine büyüdü.
Mart 2025'te 162 milyar dolarla rekor seviyeye ulaştıktan sonra Haziran'da 86 milyar dolara geriledi.
Stoklamanın yarattığı çarpıklık zamanla ortadan kalkacak olsa da, uzun vadede birçok ekonomist Trump yönetiminin toplam dış ticaret açığını azaltmakta zorlanacağını düşünüyor.
Çünkü bu açığın esas olarak diğer ülkelerin haksız ticaret uygulamalarından değil, ABD ekonomisinin yapısal dengesizliklerinden, yani ülke genelinde harcamaların üretimi sürekli aşmasından kaynaklandığını savunuyorlar.
ÇİN, ABD'YE DAHA AZ İHRACAT YAPIYOR
Trump, Çin'e karşı cezalandırıcı gümrük tarifeleri uyguladı. Bunlar bir ara yüzde 145'e kadar çıktı.
Şu anda yüzde 30'a düşmüş olsa da bu ticaret geriliminin Çin'in ABD ile olan ticaretine etkisi büyük oldu.
2025'in ilk altı ayında Çin'in ABD'ye ihracatı, 2024'ün aynı dönemine kıyasla yüzde 11 azaldı.
Buna karşılık Çin'in diğer ticaret partnerlerine ihracatı arttı, bu da Çinli firmaların başka ülkelerde müşteri bulabildiğini gösteriyor.
Çin'in bu yıl Hindistan'a yaptığı ihracat geçen yıla göre yüzde 14, AB'ye yüzde 7, Birleşik Krallık’a ise yüzde 8 arttı.
Trump yönetimi, Çinli firmaların Çin mallarına uygulanan tarifeleri aşmak için Güneydoğu Asya’da yeni üretim tesisleri kurup, orada üretilen bitmiş ürünleri ABD’ye ihraç etmesinden endişe duyuyor.
Bu tür "tarife atlama" (tariff jumping) uygulamaları Trump'ın ilk döneminde Çin güneş panellerine tarife koyduğunda da görülmüştü. Bazı ekonomistler, Çin'in ASEAN ülkelerine yaptığı ihracattaki artışın aynı fenomenle ilişkili olabileceğini düşünüyor.
YENİ TİCARET ANLAŞMALARI
Bazı ülkeler, Trump'ın ticaret savaşına kendi engellerini yükselterek değil, başka ülkelerle ticari ilişkilerini derinleştirerek yanıt verdi. Birleşik Krallık ve Hindistan, üç yıldır müzakere ettikleri bir ticaret anlaşmasını imzaladı.
Norveç, İzlanda, İsviçre ve Lihtenştayn'dan oluşan Avrupa Serbest Ticaret Birliği (EFTA), Latin Amerika'daki Mercosur bloğuyla yeni bir ticaret anlaşması tamamladı. AB, Endonezya ile yeni bir anlaşma üzerinde ilerliyor.
Kanada, ASEAN ile serbest ticaret anlaşması olasılığını araştırıyor. ABD ile Çin arasındaki ticaretin zayıflamasından bazı ülkeler de fayda sağladı.Çin uzun süredir ABD'den büyük miktarlarda soya fasulyesi ithal ediyordu; bunlar 440 milyon domuzu için yem olarak kullanılıyordu.
Ancak son yıllarda Pekin, ABD yerine Brezilya’dan soya alımına yöneldi. Bu eğilimin, Trump'ın son ticaret savaşı ve Pekin’in ABD tarım ürünlerine uyguladığı misilleme tarifeleriyle hızlandığı düşünülüyor.
Haziran 2025'te Çin, Brezilya'dan 10.6 milyon ton soya fasulyesi ithal etti. ABD'den ise yalnızca 1.6 milyon ton.
Trump'ın ilk döneminde Çin, ABD soya fasulyesine misilleme tarifeleri uyguladığında, yönetim Amerikan çiftçileri doğrudan sübvansiyonlarla telafi etmek zorunda kalmıştı.
ABD'DE TÜKETİCİ FİYATLARI ARTMAYA BAŞLADI
Ekonomistler, Trump’ın tarifelerinin ithalatı pahalılaştırarak ABD'de fiyatların artmasına neden olacağı konusunda uyarıyor.
Haziran ayı için açıklanan resmi enflasyon oranı yüzde 2.7 oldu. Bu oran, Mayıs'taki yüzde 2.4'ten biraz daha yüksek olsa da Ocak'taki yüzde 3 seviyesinin altında kaldı.
Yılın ilk aylarında yapılan stoklamalar, perakendecilerin bu artışı fiyatlara yansıtmadan tolere etmelerini sağladı.
Ancak ekonomistler, son açıklanan resmi verilerde tarifelerin artık tüketici fiyatlarını etkilemeye başladığına dair işaretler görüyor.
Beyaz eşyalar, bilgisayarlar, spor ekipmanları, kitaplar ve oyuncaklar gibi bazı ithal ürünlerde Haziran ayında dikkat çekici fiyat artışları yaşandı.
Harvard Üniversitesi'nin Fiyatlandırma Laboratuvarı'nda araştırmacılar, dört büyük ABD perakendecisinin çevrimiçi verilerini kullanarak 2025 tarifelerinin etkilerini gerçek zamanlı inceliyor. Bulgularına göre, ithal ürünlerin ve tarifelerden etkilenen yerli ürünlerin fiyatları, tarifelerden etkilenmeyen yerli ürünlere kıyasla daha hızlı artış gösteriyor.
Kaynak: HABER7.COM
#ESHAHABER.COM.TR #haber #gündem #sondakika #news #press #worldnews