Şara'dan sürpriz 'Azerbaycan' hamlesi! Dengeleri değiştirecek

Haber7

Suriye'nin yeni dönem lideri Ahmed el-Şara ile Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Antalya Diplomasi Forumu’nda gerçekleştirdikleri ilk yüz yüze görüşmede dikkat çekici bir enerji gündemiyle bir araya geldi. Middle East Eye’ın diplomatik kaynaklara dayandırdığı haberine göre, görüşmelerde Azerbaycan’ın Suriye’nin kuzeydoğusundaki petrol ve doğalgaz sahalarının yeniden canlandırılmasında rol üstlenmesi masaya yatırıldı.

BÖLGEDEKİ KONTROL SAVAŞINDA ENERJİ KARTI DEVREDE

ABD destekli Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) hâkimiyetinde bulunan enerji sahaları için Şam yönetimi, Azerbaycan’ın devlet petrol şirketi SOCAR üzerinden yatırım planı yapıyor. Bu adımın hem sahaların yeniden işler hale gelmesini hem de bölgesel güçlerle denge politikalarının kurulmasını hedeflediği belirtiliyor. Konuya yakın bir kaynak, “Suriye, her bölgesel aktöre karşı denge kurmak istiyor. Türkiye ve Azerbaycan’ın enerji sahalarında birlikte yer alması, İsrail açısından da güven verici bir zemin oluşturabilir” dedi.

SOCAR TÜRKİYE: “GÖREV VERİLİRSE HAZIRIZ”

SOCAR Türkiye CEO’su Elçin İbadov da ocak ayında yaptığı açıklamada, şirketlerinin Suriye enerji sektörüne katkı sunmaya hazır olduğunu belirtmişti. İbadov, “Azerbaycan ve Türkiye’nin ortak stratejik çıkarları doğrultusunda rol verilirse, bu görevi yerine getirmek bizim için bir yükümlülük olur” ifadelerini kullanmıştı.

SDG-ŞAM ANLAŞMASIYLA GELİR PAYLAŞIMI PLANLANDI

Mart ayında SDG elebaşı Mazlum Abdi ile Ahmed el-Şara arasında imzalanan anlaşmayla, enerji sahalarının kontrolü Şam yönetimine geçti. Ancak sahalarda fiili denetim henüz sağlanabilmiş değil. Anlaşmaya göre elde edilecek gelirlerin yüzde 70’i merkezi hükümete, yüzde 30’u ise yerel ihtiyaçlara ayrılacak.

İSRAİL GERGİNLİĞİNE KARŞI AZERBAYCAN DENKLEMİ

Türkiye ve İsrail arasında, İsrail’in Suriye'deki üç askeri üsse saldırısı sonrasında Azerbaycan ev sahipliğinde gerçekleştirilen çatışmasızlık görüşmeleri, dikkat çekici bir diplomatik manevra olarak öne çıktı. Bu bağlamda, Azerbaycan-Suriye yakınlaşmasının İsrail’in yeni geçici hükümete karşı duyduğu güvensizliği de hafifletebileceği düşünülüyor.

ÜRETİM ÇÖKTÜ, ENERJİ SEKTÖRÜNDE YENİ BİR DÖNEM

İç savaş öncesi 2010 yılında günlük 385 bin varil petrol üreten Suriye, bugün yalnızca 110 bin varillik üretim yapabiliyor. Bunun 100 bini SDG’nin kontrolündeki bölgelerden, 10 bini ise yeni hükümetin kontrol ettiği alanlardan geliyor. Doğal gazda ise 2010’daki 30 milyon metreküp üretim, bugün 9.1 milyona düşmüş durumda.

ABD Enerji Bilgi Dairesi (EIA) verilerine göre Suriye'nin 2015 yılı itibarıyla 2.5 milyar varil petrol ve 240 milyar metreküp doğalgaz rezervi bulunuyor.

BATI'DAN KISITLI DA OLSA YEŞİL IŞIK

Esed rejiminin Aralık ayında çökmesiyle birlikte birçok enerji şirketi Suriye’den çekilmişti. Ancak 2025 başlarında Avrupa Birliği ve İngiltere bazı yaptırımları kaldırırken, ABD de 8 Haziran’a kadar geçerli olan Genel Lisans No. 24 (GL24) ile enerji sektöründe bazı işlemlere izin verdi. Ancak bu esneklik, ABD’nin Şam yönetiminden bazı silahlı grupları kontrol altına alması ve Filistinli siyasi partileri sınır dışı etmesi gibi sert koşullarla sınırlı.

Wall Street Journal’ın haberine göre, ABD, yeni dönemde daha katı şartlar öne sürerek, yaptırımların kaldırılması için Şam’a baskı uygulamayı sürdürüyor.