Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti 42 yaşında

KKTC'nin, 15 Kasım 1983'te kuruluşu, Kıbrıs Türk halkının Kıbrıs Adası'ndaki siyasi yaşamını devlet olgusuyla dünyaya ilan ettiği önemli bir dönüm noktası oldu.

Bağımsızlığını ilan eden KKTC, 1983'te sadece Türkiye tarafından tanındı.

2022 yılında Özbekistan'da Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) Devlet Başkanları 9'uncu Zirvesi, Özbekistan'ın tarihi Semerkant şehrinde gerçekleştirildi

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Türk Devletleri Teşkilatı’na gözlemci üye olarak kabul edildi. KKTC ilk kez kendi adıyla bir uluslararası kuruma kabul edilmiş oldu.

KIBRIS CUMHURİYETİ 1960'TA KURULDU

Kıbrıs'ta 1960'ta Ada'nın iki halkı olan Türkler ve Rumlar arasında ortaklık temeline dayanan uluslararası antlaşmalar uyarınca "Kıbrıs Cumhuriyeti" kuruldu.

1963'te itibaren Kıbrıslı Türkler, Rum silahlı gruplar tarafından baskı ve şiddetle  ülke yönetiminden uzaklaştırıldı.

Yunanistan'da 1967'de yönetimi ele geçiren askeri darbe yönetimi, Kıbrıs'ta Boğaziçi ve Geçitkale köylerine saldırılar düzenledi.

Ada’daki iki taraf arasındaki ilk görüşmeler 1968'de başladı.1971 yılı sonuna kadar süren görüşmelere, 1972-1974 döneminde Türkiye ve Yunanistan'dan uzmanların katılmasıyla devam edildi. Bu görüşmeler de 15 Temmuz 1974 Rum/Yunan darbesiyle son buldu.

60'LI YILLARDA KIBRIS TÜRKLERİ

Türkiye'nin 'müdahale hakkı' kullanacağı yönünde ihtar kullandı ve Yunanistan, Birleşmiş Milletler (BM) gözetiminde adadan kuvvetlerini çekmek zorunda kaldı.

29 Aralık 1967'de "1960 Anayasası tam anlamıyla işletilinceye kadar" kendi yönetimlerinin kendilerince sağlanması anlamına gelen "Kıbrıs Geçici Türk Yönetimi" kuruldu.

Geçici yönetim, bir süre sonra "Kıbrıs Türk Yönetimi"ne dönüştürüldü. Bu yönetim biçimi, "Otonom Türk Yönetimi"nin ilan edildiği 1974'e kadar sürdü.

KIBRIS HAREKATI VE KIBRIS TÜRK FEDERE DEVLETİ

Kıbrıs'ı Yunanistan'a bağlamak için kurulan EOKA-B'nin liderlerinden Nikos Sampson, Yunanistan'da iktidarda bulunan cuntanın desteğiyle gerçekleştirdiği darbeyle 15 Temmuz 1974'te Kıbrıs Cumhurbaşkanı Makarios'u devirdi.

Ada'daki darbe haberi Ankara'ya ulaşınca Milli Güvenlik Kurulu toplandı.

Dönemin Başbakanı Bülent Ecevit, toplantının ardından Türk Silahlı Kuvvetlerine (TSK) Kıbrıs'a müdahale ihtimaline karşı hazırlık yapılması yönünde talimat verdi.

Türkiye, Ada'ya ortak müdahalede bulunulması için garantör devletlerden İngiltere'ye Ada'ya müdahale önerdi ancak İngiltere öneriyi kabul etmedi.

Başbakan Ecevit ve Başbakan Yardımcısı Necmettin Erbakan'ın talimatıyla Türkiye, Kıbrıslı Türklerin güvenliğini de dikkate alarak 20 Temmuz 1974'te Kıbrıs Barış Harekatı'nı başlattı.

Böylece Kıbrıs'ın Yunanistan'a ilhakı önlenerek Kıbrıs Türk halkının varlığı da güvence altına alındı. Harekatın başarıyla sonuçlanmasının ardından 13 Şubat 1975'te Kıbrıs Türk Federe Devleti kuruldu.

ADA'DA NÜFUS MÜBADELESİ

1976'da Ada'da nüfus mübadelesi yapıldı. Rumlar güneye, Türkler de kuzeye geçti. Böylece Ada'da iki kesim meydana geldi.

BM Barış Gücü aracılığıyla uygulanan bu anlaşmayla Kuzey’den Güney’e yaklaşık 120 bin Rum, Güney’den Kuzey’e de 65 bin Türk geçti, böylece nüfus bakımından homojen iki kesim meydana geldi. Bu iki kesim, 180 kilometre boyunca uzanan ve genişliği 5 metre ile 7 kilometre arasında değişen bir 'ara bölge' ile birbirinden ayrıldı.

1974 sonrasında, Kıbrıs Türk tarafı ve Türkiye, Ada'da yaşananlar ve gerçekler temelinde iki toplumlu, iki kesimli federasyon modelini benimsedi.

Bu çerçevede 1975-1997 yılları arasında sürdürülen çeşitli müzakereler bir federasyonun oluşturulmasına yönelik olarak cereyan etti. Ancak Rum tarafı, egemenliğini Kuzey'e de yaymaya çalışan bir politika izledi ve müzakerelerde devlet yapısını bu amaca yönelik olarak şekillendirmeye çalıştı.

KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ

Kıbrıs Türk Federe Meclisinde alınan kararla 15 Kasım 1983 tarihi, Kıbrıs Türk halkının siyasi yaşamının önemli bir dönüm noktası ve mücadelelerini devlet olgusuyla dünyaya ilan ettiği bir gün oldu.

Meclis, aynı gün düzenlediği olağanüstü oturumda KKTC'nin kuruluşunu ve bağımsızlık bildirisini oy birliğiyle onayladı.

KKTC'nin kurulmasıyla Kıbrıs Türk halkının kendi kaderini tayin etme hakkı ilan edilmiş oldu.

KKTC'nin kurucu Cumhurbaşkanı ve dönemin Kıbrıs Türk Federe Devleti Başkanı Rauf Denktaş, cumhuriyetin ilan edildiği Meclis birleşiminin tamamlanmasından sonra Federe Meclis önünde toplanan halka ve öğrencilere hitaben yaptığı konuşmada, mücadelenin bitmediğini belirterek "Ne mutlu KKTC'nin Türk çocuklarına." ifadelerini kullandı.

RUM KESİMİ AB ÜYELİĞİNE YOĞUNLAŞTI

Kıbrıs sorununa çözüm arama çabaları 1990 yılının ilk aylarından itibaren tekrar hareketlilik kazandı ve giderek yoğunlaştı. Ancak başarılı bir sonuç alınamadı.

Müzakereye karşı çıkan Rum kesimi, Yunanistan'ın da desteği ile AB üyeliğine yoğunlaştı.

GKRY, aldığı tek yanlı bir kararla Kıbrıs Türk tarafı ile diyaloğu kesi, Mart 1995’de GKRY'ye AB’nin adaylık statüsü de vermesiyle, tamamen AB üyeliğine odaklandı.

1 Mayıs 2004'te Rum yönetimi, Ada'daki diğer ortak yok sayılarak "Kıbrıs Cumhuriyeti" adı altında AB'ye tam üye yapıldı.

Yunanistan ve GKRY arasında Kasım 1993'te "Ortak Savunma Doktrini" yürürlüğe girdi. Anılan doktrin çerçevesinde Baf Askeri Havaalanı inşa edili, Terazi deniz üssünün inşa edilmesine ve bunlara ek olarak, S-300 füzelerinin Rusya'dan alımına karar verildi. GKRY, Batılı ülkelerin de baskısıyla S-300'lerin Ada'da konuşlandırılmasıyla ilgili kararını, Türkiye’nin girişimleri çerçevesinde Aralık 1998'de iptal etmek zorunda kaldı. Füzeler Girit’e konuşlandırıldı.

2017 MÜZAKERELERİ

KKTC Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı'nın Mayıs 2015'te göreve gelmesinin ardından BM Genel Sekreterinin Kıbrıs Özel Danışmanı Espen Barth Eide'nin ara buluculuğunda müzakereler yeniden başladı.

Bu çerçevede Kıbrıs sorununa çözüm üretmek, Ada'da kalıcı barış ve istikrarı sağlamak amacıyla yürütülen müzakereler İsviçre'nin Mont Pelerin kasabasında 7-11 Kasım 2016 ve 20-21 Kasım 2016'da iki turlu gerçekleşti.

Son olarak İsviçre'nin Crans Montana kentinde 28 Haziran 2017'de tekrar başlayan ve yaklaşık 10 gün yoğun şekilde devam eden Kıbrıs Konferansı da Kıbrıs müzakerelerinde çözüme en çok yaklaşılan süreçlerden biri oldu.

Görüşmeler, güvenlik ve garantiler başlığında uzlaşma sağlanamadığı nedeniyle başarısızlığa uğradı.

Rum kesimi, garantör ülkeler arasında yer alan Türkiye'nin adadan askerlerini çekmesi, KKTC ve Türkiye tarafından reddedildi.

2021'in nisan ayında Cenevre'de düzenlenen gayri resmi Kıbrıs görüşmesinde, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, tarafların yeterli bir ortak zeminde buluşamadıklarını açıklamıştı.

TÜRKİYE KKTC'Yİ TANIYAN VE HER KOŞULDA DESTEKLEYEN TEK DEVLET OLDU

Türkiye, kurulduğu günden bu yana ambargo ve izolasyonlar altında olan KKTC'yi tanıyan ve her koşulda destekleyen tek devlet oldu.

KKTC'nin kuruluşuna giden yolda bir yandan tüm diplomatik kanalları zorlayan Türkiye, diğer yandan diplomasi yanıtsız kaldığında Kıbrıs Türkü'nün varlığını güvence altına almak için 1974'te Kıbrıs Barış Harekatı ile sahada varlık gösterdi.

Türkiye'nin garantörlüğü, KKTC'nin kuruluş sürecine olumlu yansıyan en önemli unsurlardan biri oldu.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, uluslararası her toplantıda yaptığı açıklamada, KKTC’yi tanıma konusunda çağrıda bulunuyor:

"Uluslararası toplumu, Birleşmiş Milletler prensipleriyle çelişir şekilde, ambargolarla dünyadan koparılmaya çalışılan Kıbrıs Türklerine yönelik zulme son vermeye ve bir an önce Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ni resmen tanımaya davet ediyoruz"

Türk Devletleri Teşkilatı Devlet Başkanları 9'uncu Zirvesi, Özbekistan'ın tarihi Semerkant şehrinde gerçekleştirildi.

Türkiye’nin de kurucu üye olduğu Türk Devletleri Teşkilatına KKTC gözlemci üye olarak kabul edildi.

Kaynak: HABER7.COM